- ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει επαρκείς ποσότητες ινσουλίνης ή όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την παραγόμενη ινσουλίνη. Η κατάσταση αυτή προκαλεί υπεργλυκαιμία η οποία επιφέρει σοβαρές βλάβες σε πολλά συστήματα του σώματος, ιδιαίτερα στα αγγεία και στα νεύρα.
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι αναμφισβήτητα νόσημα που λαμβάνει επιδημική μορφή εξάπλωσης, καθώς η συχνότητα εμφάνισής του σε παγκόσμιο επίπεδο 5πλασιάσθηκε την τελευταία 15ετία.Το γεγονός αυτό έχει σημαντικές συνέπειες, καθώς είναι γνωστό ότι οι επιπλοκές του διαβήτη είναι ο μεγάλος εφιάλτης των διαβητικών με δυσμενείς επιπτώσεις στη νοσηρότητα και το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών.
Εντός των επόμενων 20 ετών ο επιπολασμός του διαβήτη εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 20% καθώς η παχυσαρκία αυξάνεται παγκοσμίως με ανησυχητικό ρυθμό, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πάνω από 1,7 δισεκατομμύρια άτομα του συνολικού πληθυσμού της γης, διατρέχουν ήδη αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου II. Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα υπερβαίνουν το ήμισυ του πληθυσμού της γης. Σε πολλές χώρες τα ποσοστά του διαβήτη ανέρχονται στο 20% όλων των ενηλίκων.
Ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη αυξάνεται προοδευτικά, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ανάλογα με τον βαθμό παχυσαρκίας τους.
Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το ήμισυ όλων των διαβητικών περιπτώσεων θα εξέλιπαν εάν μπορούσε να προληφθεί η αύξηση του βάρους στον ενήλικο πληθυσμό.
Η διπλή επιδημία παχυσαρκίας και διαβήτη, αποτελεί ήδη τη μεγαλύτερη πρόκληση του 21ου αιώνα, όσον αφορά την δημόσια υγεία.
Οι παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανόμενης της δίαιτας και της μέτριας σωματικής άσκησης, μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη έως και 40-60%.
Στοιχεία που πρόσφατα αποκαλύφθηκαν από την διεθνή ομοσπονδία για τον Διαβήτη δείχνουν ότι το 2003 υπήρχαν 194 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, ηλικίας 20-79 με διαβήτη. Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν μια παγκόσμια επιδημία με τον διαβήτη να είναι σήμερα η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου. Έως το 2025 θα υπάρχουν 333 εκατομμύρια άνθρωποι ή 6,3% του πληθυσμού της γης που θα πάσχουν από διαβήτη και άλλα 472 εκατομμύρια ή 9% του πληθυσμού που θα έχουν προδιάθεση για διαβήτη.
Τα παχύσαρκα άτομα με υπερβάλλον κοιλιακό λίπος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη από τα άτομα με συνολικό υπερβάλλον βάρος.
Τί είναι ο Διαβήτης;
Ο πιο απλός ορισμός του διαβήτη είναι: υψηλό σάκχαρο στο αίμα.
Το πρόβλημα επικεντρώνεται στην παραγωγή αλλά και στη χρησιμοποίηση της ινσουλίνης, μιας ουσίας που παράγει ο οργανισμός μας. Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για τη μετατροπή της τροφής σε ενέργεια.
Όταν τρώμε, μέρος της προσλαμβανόμενης τροφής εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος με την μορφή των απλών σακχάρων. Οι όροι γλυκόζη και σάκχαρο αίματος είναι ταυτόσημοι.
Η γλυκόζη που κυκλοφορεί στο αίμα είναι άχρηστη αν δεν μπορούν να την προσλάβουν τα κύτταρα και να την μετατρέψουν σε ενέργεια. Εδώ εστιάζεται ο σπουδαίος ρόλος της ινσουλίνης: είναι το κλειδί που ξεκλειδώνει τα κύτταρα και επιτρέπει την είσοδο μέσα σε αυτά της γλυκόζης. Έτσι τα κύτταρα παράγουν ενέργεια και λειτουργούν φυσιολογικά. Χωρίς την επίδραση της ινσουλίνης τα κύτταρα δεν προσλαμβάνουν γλυκόζη και δεν λειτουργούν φυσιολογικά. Ενώ παράλληλα ανεβαίνει η τιμή του σακχάρου στο αίμα: αυτό είναι ο διαβήτης.
Πόσοι είναι οι τύποι του Διαβήτη;
Σύμφωνα με την τελευταία ταξινόμηση υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη (Σ.Δ.):
- Τύπου I
- Τύπου II
- Διαβήτης της Κύησης
- Άλλοι ειδικοί τύποι διαβήτη:
– Διαβήτης οφειλόμενος σε φάρμακα, όπως κορτιζόνη – δυουρητικά
– Λοιμώξεις από διάφορους ιούς
– Διάφορες ενδοκρινοπάθειες – Μεγαλακρία – Φαιοχρωμοκύτωμα
– Παθήσεις του Παγκρέατος – Παγκρεατίτις -Τραυματισμός – Καρκίνος – κ.λ.π.
Διαβήτης τύπου Ι
Στον διαβήτη τύπου Ι η παραγόμενη ινσουλίνη είναι ελάχιστη ή μηδαμινή. Ο διαβήτης τύπου Ι εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά και εφήβους, απαντάται ωστόσο και σε ενήλικους. Περίπου 10% των ατόμων με διαβήτη, πάσχει από διαβήτη τύπου Ι. Τα συμπτώματα ποικίλουν σε ένταση και περιλαμβάνουν υπερβολική δίψα, υπερβολική ούρηση, απώλεια βάρους και έλλειψη ενέργειας.
Η συνεχής φαρμακευτική αγωγή με ημερήσιες ενέσεις ινσουλίνης είναι απαραίτητη για την επιβίωση των πασχόντων από διαβήτη τύπου Ι.
Διαβήτης τύπου ΙΙ
Στον διαβήτη τύπου ΙΙ παράγονται κάποια ποσά ινσουλίνης που πολλές φορές δεν είναι επαρκώς δραστικά. (ινσουλινοαντίσταση).
Ο διαβήτης τύπου ΙΙ εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικες απαντάται ωστόσο με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα και σε παιδιά. Καθώς ορισμένοι πάσχοντες από διαβήτη τύπου ΙΙ δεν παρουσιάζουν πρώιμα συμπτώματα, δεν διαγιγνώσκονται πάρα μόνο αρκετά χρόνια μετά την έναρξη της νόσου, όταν έχουν ήδη εμφανιστεί διάφορες επιπλοκές. Ο διαβήτης τύπου ΙΙ συνήθως ελέγχεται με δίαιτα, άσκηση και από του στόματος αντιδιαβητικά δισκία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να απαιτηθεί να γίνουν ενέσεις ινσουλίνης.
Ο διαβήτης τύπου ΙΙ ευθύνεται για περισσότερο από το 90% των περιπτώσεων διαβήτη παγκοσμίως.
Διαβήτης της κύησης
Περιλαμβάνει τις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες ο διαβήτης πρωτοεμφανίζεται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Αιτιολογία του διαβήτη
Υπάρχει σίγουρα μια προδιάθεση από τους γονείς. Η εκδήλωση της νόσου φαίνεται ότι εξαρτάται από την επίδραση και ενός δεύτερου παράγοντα (πιθανόν κάποιου ιού) που οδηγεί στην καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος (των κυττάρων δηλαδή που παράγουν ινσουλίνη).
Κριτήρια διάγνωσης του διαβήτη
Η διάγνωση του διαβήτη στηρίζεται τόσο στα συμτώματα ενός ατόμου, όσο και στην ανεύρεση υψηλών τιμών σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα.
Τα τυπικά συμπτώματα του διαβήτη είναι η αυξημένη δίψα, η μεγάλη παραγωγή ούρων, η απώλεια βάρους (ενώ δεν ακολουθείται δίαιτα για αδυνάτισμα) και ενδεχομένως συχνές λοιμώξεις.
Σημειώνεται ότι αυτές οι εκδηλώσεις αφορούν κυρίως τον διαβήτη τύπου Ι (νεανικό τύπο) και πολύ λιγότερο ή καθόλου στο διαβήτη τύπου ΙΙ (παχύσαρκα άτομα, μεγαλύτερης συνήθως ηλικίας).
Συμπτώματα του διαβήτη τύπου ΙΙ
Τα συμπτώματα των ατόμων με διαβήτη τύπου ΙΙ είναι πρακτικά τα ίδια, αν και πολύ ηπιότερα, με τα συμπτώματα των ατόμων με διαβήτη τύπου Ι. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων με ήπιο διαβήτη τύπου ΙΙ δεν έχουν συμπτώματα και η διάγνωση του διαβήτη γίνεται στα πλαίσια τυχαίου ελέγχου.
Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου ΙΙ όταν αυτά υπάρχουν είναι:
- Αίσθημα κόπωσης
- Πολυφαγία
- Μικρή απώλεια βάρους
- Πολυουρία και αίσθημα δίψας
- Διαταραχές στην όραση
- Η υπεργλυκαιμία ερεθίζει τα περιφερικά νεύρα και τα άτομα μπορεί να εμφανίζουν αίσθημα καύσου, μουδιάσματα ¨βελονιές στα πόδια,, κράμπες στις γάμπες και δυσφορία στα πόδια όταν αυτά έρχονται σε επαφή με κλινοσκεπάσματα.
- Ευπάθεια σε μερικές λοιμώξεις. Επίσης, ενδέχεται ο χρόνος επούλωσης μιας πληγής ή ο χρόνος αποδρομής μιας λοίμωξης να είναι μεγαλύτερος στα άτομα με διαβήτη σε σύγκριση με άτομα χωρίς διαβήτη.
Φυσιολογικές τιμές σακχάρου αίματος θεωρούνται οι τιμές σακχάρου νηστείας που είναι μικρότερη από 100mg/dl ενώ ως φυσιολογικές για άλλες ώρες της ημέρας (π.χ. δύο ώρες μετά το φαγητό ή πριν το γεύμα ή το δείπνο) θεωρούνται οι τιμές που είναι μικρότερες από 140mg/dl.
Με σακχάρου νηστείας >126 τίθεται η διάγνωση του Διαβήτη.
Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2
- Ηλικία ≥ 45 χρονών
- Παχυσαρκία. Δείκτης Μάζας Σώματος > 25 (Βάρος/ύψος²)
- Καθιστικός τρόπος ζωής
- Υπέρταση ≥ 140/90 mmHg
- Δυσλιπίδαιμία χοληστερόλη > 200
- HDL ≤ 35
- Τριγλυκερίδια ≥ 250
- Πολυκυστικές ωοθήκες
- Σάκχαρο νηστείας ασβέστιο ≥ 100
Επιπλοκές του Διαβήτη – Μικροαγγεοπάθεια -Μακροαγγειοπάθεια
Στην Μικροαγγειοπάθεια προσβάλλονται μικρά αγγεία (μάτια – νεφροί – νευρικό σύστημα) που έχει ως συνέπεια: διαταραχές όρασης (διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Η αυξημένη συγκέντρωση της γλυκόζης και του νερού στον φακό του οφθαλμού προκαλεί διόγκωση του φακού και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Αυτό πρέπει να ελέγχεται με βυθοσκόπηση και φλουοροαγγειογραφία.
- Διαβητική νεφροπάθεια η οποία εκδηλώνεται με λευκωματουρία και αργότερα νεφρική ανεπάρκεια. Αδυναμία των νεφρών να εκτελέσουν όλες τις λειτουργίες του, προκαλεί απώλεια πρωτεΐνης και έχουμε αύξηση της ουρίας και της κρεατίνης ως αποτέλεσμα της νεφρικής ανεπάρκειας που μπορεί να οδηγήσει σε μεταμόσχευση νεφρού.
- Διαβητική νευροπάθεια απώλεια αισθητικότητας στα πόδια. Προσβάλλονται οι νευρικές ίνες που έχει ως αποτέλεσμα μουδιάσματα, βελονιές και δυσφορία όταν τα πόδια έρχονται σε επαφή με τα κλινοσκεπάσματα.
- Αυτόνομη Διαβητική Νευροπάθεια
– Διαβητική διάρροια
– Ναυτία – έμετος – γαστροπάρεση
– Διαταραχές στύσης
– Εφίδρωση
Στην Μακροαγγειοπάθεια προσβάλλονται τα μεγάλα αγγεία του αίματος (καρδιά – εγκέφαλος – αρτηρίες κάτω άκρων )
- Στεφανιαία νόσος: οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, βλάβη καρδιάς που προκαλείται από στένωση ή φραγμό των στεφανιαίων αρτηριών. Συχνά έχει ως αποτέλεσμα στηθάγχη και καρδιακή προσβολή.
- Α.Ε.Ε
- Περιφερική αρτηριοπάθεια
– Έλλειψη σφύξεων
– Διαλείπουσα Χωλότητα (πόνος στις γάμπες) νόσος των αρτηριών.
Συνήθως προσβάλλονται οι αρτηρίες των ποδιών και το σύμπτωμα είναι, πόνος κατά την βάδιση, πόνος στις γάμπες. Μπορεί να προκαλέσει τόση σοβαρή μείωση της παροχής αίματος στα άκρα ώστε να επέλθει γάγγραινα, δηλαδή νέκρωση του ιστού, η οποία απαιτεί τον ακρωτηριασμό των άκρων.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ
Για την διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα πέντε κριτήρια:
- Κοιλιακή παχυσαρκία περιφέρεια μέσης πάνω από 102 cm για τους άνδρες και πάνω από 88 cm για τις γυναίκες
- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων >150 mg/dl
- Χαμηλή HDL χοληστερόλη άνδρες <35 mg/dl και για τις γυναίκες < 39 mg/dl
- Υψηλή αρτηριακή πίεση >130/85 mm/Hg
- Σάκχαρο νηστείας > 110 mg/dl
- Μικρολευκωματονουρία (λεύκωμα ούρων ≥ 20mg/min
ΕΝΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΝΕΣΗΣ
Το Apidra® λαμβάνεται εντός 15 λεπτών πριν από την έναρξη ενός γεύματος ή εντός 20 λεπτών μετά από την έναρξη αυτού. Εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο απορροφάται η ινσουλίνη από τον οργανισμό, το Apidra® χορηγείται σε λιγότερο ευαίσθητη στιβάδα του λιπώδους ιστού, ακριβώς κάτω από το δέρμα – όχι στους μύες.
Οι τρεις πιο συχνές περιοχές για την ένεση της ινσουλίνης είναι:
- Η κοιλιά, εκτός από την περιοχή γύρω από τον ομφαλό σε απόσταση 5 cm.
- Στην πάνω και εξωτερική πλευρά των μηρών. Αποφύγετε την ένεση πολύ κοντά σε οστά στην περιοχή πάνω από το γόνατο.
- Στην εξωτερική πλευρά του βραχίονα. Χρησιμοποιήστε την εξωτερική περιοχή, στην πίσω πλευρά του βραχίονα, όπου υπάρχει λιπώδης ιστός.
Με το Apidra® είναι εύκολη η εναλλαγή των θέσεων της ένεσης επειδή, ανεξάρτητα εάν χορηγείται στην κοιλιά, στο μηρό ή στο βραχίονα, ο ρυθμός απορρόφησης είναι ίδιος και για τις τρεις περιοχές.
Από τη στιγμή που επιλέξατε τη θέση (βραχίονας, μηρός ή κοιλιά), να θυμάστε ότι οι θέσεις εντός της προκαθορισμένης περιοχής πρέπει να εναλλάσσονται από τη μία ένεση στην επόμενη.
Να μη χορηγείτε ποτέ το Apidra® σε μύες ή πολύ κοντά σε ελιές ή ουλές. Επίσης, βεβαιωθείτε ότι εναλλάσσετε τις θέσεις της ένεσης σύμφωνα με τις οδηγίες των επαγγελματιών υγείας.
Για συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τον ενδεδειγμένο τρόπο χρήσης του Apidra, ανατρέξτε στο φύλλο οδηγιών για το χρήστη που περιλαμβάνεται στη συσκευασία του Apidra.
