Το άσθμα αποτελεί κοινή μακροχρόνια ασθένεια που μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών. Προκαλεί φλεγμονή στους αεραγωγούς. Ο όρος άσθμα ενηλίκων αναφέρεται σε:
- Παιδικό άσθμα το οποίο έχει συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή
- Άσθμα το οποίο έχει επανεμφανιστεί έπειτα από σχετική πάθηση στην παιδική ηλικία και κατόπιν εξάλειψής του
- Άσθμα το οποίο έχει εμφανιστεί μόνο στην ενήλικη ζωή
Το άσθμα ενηλίκων συνδέεται συχνά με αλλεργίες και συνοδεύεται από άλλες αλλεργικές ασθένειες, όπως η αλλεργική ρινίτιδα. Το άσθμα ενηλίκων είναι πιο συχνό στο γυναικείο φύλο.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Το άσθμα ενηλίκων προκαλεί συνεχή συμπτώματα συριγμού, δύσπνοιας, στηθάγχης και βήχα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή, ωστόσο κυρίως τη νύχτα ή νωρίς το πρωί.
Οι ενήλικες με άσθμα ενδέχεται να εμφανίσουν ευρύ φάσμα αυτών των συμπτωμάτων, με διαφορετικά επίπεδα σοβαρότητας. Κάποιες φορές, τα συμπτώματα ενδέχεται να επιδεινωθούν με την πάροδο ωρών ή λεπτών, οδηγώντας σε σοβαρή στένωση των αεραγωγών, γνωστή ως κρίση άσθματος. Η κατάσταση αυτή αμβλύνεται συνήθως μόνο με πρόσθετη φαρμακευτική αγωγή, ή σε σοβαρές περιπτώσεις, νοσηλεία. Μερικά πολύ σοβαρά επεισόδια μπορεί να είναι επικίνδυνα για τη ζωή, αν και η πρόκληση θανάτου από κρίση άσθματος δεν είναι κάτι συνηθισμένο.
Η επιδείνωση των συμπτωμάτων προκαλείται συνήθως από πνευμονικές λοιμώξεις. Είναι ιδιαιτέρως συχνές το χειμώνα και μετά την περίοδο των θερινών διακοπών.
Σε ενήλικες που πάσχουν από αλλεργίες παράλληλα με το άσθμα τους, τα συμπτώματα προκαλούνται από την έκθεση σε αλλεργιογόνα, όπως οικιακή σκόνη, κατοικίδια ζώα, ή υλικά στο χώρο εργασίας. Άλλοι κοινοί παράγοντες πρόκλησης περιλαμβάνουν τη σωματική άσκηση σε ψυχρό ή ξηρό αέρα και τους κυκλοφοριακούς ρύπους.
ΑΙΤIΕΣ
Τα περισσότερα περιστατικά άσθματος ενηλίκων ξεκινούν στην παιδική ηλικία. Τα δυο-τρίτα των παιδιών με άσθμα βλέπουν την ασθένεια να εξαφανίζεται στην εφηβική ηλικία τους. Στο ένα τρίτο περίπου των περιστατικών, επανεμφανίζεται στην ενήλικη ζωή.
Ο κίνδυνος εμφάνισης άσθματος συνδέεται με γενετικούς παράγοντες, δηλαδή τα γονίδια που κληρονομεί ένας άνθρωπος από τους γονείς του, καθώς επίσης με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η έκθεση σε αλλεργιογόνα ή ρύπους. Όταν αλληλεπιδρούν αυτοί οι παράγοντες, για παράδειγμα ένα άτομο το οποίο είναι γενετικά ευπαθές και ζει σε εξαιρετικά μολυσμένη περιοχή, αυξάνουν τον κίνδυνο περαιτέρω.
Ερευνητές έχουν εντοπίσει ένα μικρό αριθμό γονιδίων τα οποία καθιστούν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση άσθματος. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να δοκιμαστούν διαφορετικά γονίδια και οι επιπτώσεις τους στην ασθένεια.
Ένας σημαντικός τύπος άσθματος στην ενήλικη ζωή είναι το επαγγελματικό άσθμα. Προκαλείται από υλικά στο χώρο εργασίας. Πιστεύεται ότι το 15% όλων των κρουσμάτων άσθματος ενηλίκων σχετίζεται με την εργασία.
ΠΡOΛΗΨΗ
Στις περισσότερες περιπτώσεις άσθματος, η προέλευση της ασθένειας είναι άγνωστη και είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς τον καλύτερο τρόπο για την πρόληψη της εμφάνισής της. Κύρια εξαίρεση αυτού είναι το επαγγελματικό άσθμα, το οποίο μπορεί να προληφθεί εάν υπάρχει προσεκτικά ελεγχόμενη έκθεση στο υλικό που προκαλεί το άσθμα, ή το άτομο αυτό απομακρυνθεί από την έκθεση.
Γενικά, η πρόληψη ή ο έλεγχος των συμπτωμάτων του άσθματος είναι εφικτά με φαρμακευτική αγωγή.
ΔΙAΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕIΑ
Δεν υπάρχει ευρέως χρησιμοποιούμενη εξέταση η οποία μπορεί να διαγνώσει το άσθμα, ως εκ τούτου αναγνωρίζεται και αξιολογείται από απαντήσεις σε ερωτηματολόγια, απλές εξετάσεις οι οποίες κοιτούν τη λειτουργία των πνευμόνων και πληροφορίες για επισκέψεις σε νοσοκομεία και συνταγογραφήσεις φαρμάκων.
Επίσης, τα συμπτώματα του άσθματος δεν είναι συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά στην πάθηση. Συνεπώς, ενδέχεται να υπάρξει σύγχυση με άλλες παθήσεις, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Δεν υπάρχει θεραπεία για τους περισσότερους τύπους άσθματος ενηλίκων, συνεπώς κύριος στόχος είναι περισσότερο η διαχείριση παρά η θεραπεία της ασθένειας. Αυτό περιλαμβάνει την επίτευξη και διατήρηση του ελέγχου των συμπτωμάτων, καθώς επίσης την πρόληψη τυχόν επιδείνωσης των συμπτωμάτων και των κρίσεων άσθματος.
Οι επαγγελματίες του τομέα υγείας χρησιμοποιούν τον όρο έλεγχος του άσθματος για να αναφερθούν στο πόσο καλά διαχειρίζονται τα συμπτώματα και τον αντίκτυπο που έχουν σε καθημερινές δραστηριότητες. Ο όρος σοβαρότητα άσθματος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη δυσκολία στον έλεγχο του άσθματος μέσω θεραπείας και βοηθάει τους γιατρούς να αποφασίσουν τι επίπεδο θεραπείας απαιτείται.
Η διαχείριση της ασθένειας περιλαμβάνει:
- Αποφυγή του παθητικού ή ενεργητικού καπνίσματος
- Εντοπισμό τυχόν παραγόντων που προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα
- Αποφυγή έκθεσης σε αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα
- Αποφυγή έκθεσης σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης
Ο έλεγχος του άσθματος παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα στην Ευρώπη, παρά την αυξανόμενη χρήση φαρμακευτικών αγωγών για το άσθμα. Οι φαρμακευτικές αγωγές περιλαμβάνουν:
- Ρυθμιστική φαρμακευτική αγωγή: Η συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή λαμβάνεται τακτικά για την εδραίωση προστατευτικής επίδρασης ενάντια στα συμπτώματα του άσθματος. Αυτή η φαρμακευτική αγωγή έχει συνήθως τη μορφή εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών (ICS), τα οποία χρησιμοποιούνται με ή χωρίς μακράς δράσης β-αγωνιστές.
- Αναλγητική φαρμακευτική αγωγή: Λαμβάνεται για να ανακουφίσει από τα συμπτώματα του άσθματος. Χαλαρώνουν τους μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς σε στένωση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση κρίσης άσθματος ή επιδείνωσης των συμπτωμάτων. Συνήθως πρόκειται για βραχείας δράσης β-αγωνιστές.
Κάθε άτομο είναι διαφορετικό και δεν χρειάζεται το ίδιο επίπεδο θεραπείας. Ως εκ τούτου, οι δοσολογίες της φαρμακευτικής αγωγής τροποποιούνται σύμφωνα με τα εκάστοτε συμπτώματα. Για να μπορέσει να διαχειριστεί κάποιος από μόνος του την ασθένειά του, θα πρέπει να μάθει ποια θεραπεία του αρμόζει.
Το 10% περίπου των ενηλίκων με άσθμα αντιμετωπίζουν επίμονα συμπτώματα και εξάρσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν, παρά τη χορήγηση επαρκούς θεραπείας. Το άσθμα αυτό αναφέρεται ως δύσκολο στη θεραπεία άσθμα και συχνά μπορεί να έχει επιζήμιες συνέπειες στην ποιότητα ζωής ενός ατόμου.
Παρόλο που ο θάνατος από άσθμα είναι σχετικά σπάνιος, μπορεί να συμβεί σε κάθε ενήλικα με ανεπαρκή έλεγχο του άσθματος.
ΕΠΙΒAΡΥΝΣΗ
- Το άσθμα επηρεάζει ανθρώπους όλων των ηλικιών, σε όλες τις χώρες. Είναι πιο συχνό στην παιδική ηλικία (σύνδεση με σελίδες παιδικού άσθματος), ωστόσο μπορεί να επιμείνει στην ενήλικη ζωή.
- Περίπου το 10% των ενηλίκων με άσθμα πάσχουν από σοβαρό άσθμα, το οποίο είναι δύσκολο να θεραπευτεί
- Παρά την αυξανόμενη χρήση φαρμακευτικών αγωγών για το άσθμα, ο έλεγχος του άσθματος παραμένει σχετικά περιορισμένος στο σύνολο της Ευρώπης
- Ο επιπολασμός του άσθματος έχει αυξηθεί κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ωστόσο έχει σταθεροποιηθεί κατά την τελευταία δεκαετία
- Στην Ευρώπη, περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά και ενήλικες κάτω των 45 ετών πάσχουν από άσθμα
- Ο θάνατος από άσθμα στην ενήλικη ζωή είναι σπάνιος και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα ποσοστά θανάτου έχουν πτωτική τάση
- Σε κάποιες χώρες, όπως η Φινλανδία και η Γαλλία, η δράση των κυβερνητικών υπηρεσιών υγείας έχει οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στον έλεγχο του άσθματος
- Η επιβάρυνση τείνει να είναι υψηλότερη στις δυτικές και βόρειες χώρες της Ευρώπης, όπου ο επιπολασμός μπορεί να είναι και μεγαλύτερος από 10%
- ΗΒ και Ιρλανδία έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά άσθματος στην Ευρώπη και τον κόσμο
- Από έρευνα που διενεργήθηκε σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, η Σουηδία είχε την υψηλότερη χρήση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά
